Það er að mörgu að huga þegar kemur að því að byggja upp og viðhalda góðum áfangastað. Hér eru nokkur verkfæri semgagnast við undirbúning, skipulag, uppbyggingu og viðhald.
Framkvæmdasjóður ferðamannastaða
Framkvæmdasjóður ferðamannastaða fjármagnar framkvæmdir á ferðamannastöðum og ferðamannaleiðum í eigu eða umsjón sveitarfélaga og einkaaðila. Hlutverk sjóðsins er að stuðla að uppbyggingu, viðhaldi og verndun ferðamannastaða og ferðamannaleiða um land allt og styðja með því við þróun ferðaþjónustu sem mikilvægrar og sjálfbærrar stoðar í íslensku atvinnulífi. Það er jafnframt markmið sjóðsins að stuðla að jafnari dreifingu ferðamanna um landið og styðja við svæðisbundna þróun.
Styrkt verkefni verða að efla öryggi ferðamanna eða stuðla að náttúruvernd á ferðamannastöðum. Sjóðurinn getur styrkt allt frá undirbúnings- og hönnunarvinnu til framkvæmda og viðhalds. Rík krafa er á að umsóknir séu vel ígrundaðar og vandaðar, enda er um samkeppnissjóð að ræða. Umsóknarfrestur er að hausti ár hvert og úthlutun fer fram að vori.
Upplýsingasíða um umsóknir í Framkvæmdasjóð ferðamannastaða
Handbók sveitarfélaga um uppbyggingu ferðamannastaða
Markaðsstofa Suðurlands hefur í samstarfi við Ferðamálastofu unnið handbók sem á að auðvelda sveitarfélögum í stefnumótun, ákvörðunum og aðgerðum við uppbyggingu ferðamannastaða. Í handbókinni er leitast við að aðstoða sveitarfélög í að meta hvert hlutverk þeirra er í uppbyggingu áfangastaða, hver hagur þeirra er af ferðamannastöðum og til hvaða þátta þarf að líta í allri ákvarðanatöku. Efni bókarinnar byggir á samtölum við sveitarfélög og stofnanir um allt land. Á milli kafla má finna dæmisögur af stöðum þar sem uppbygging þykir hafa gengið vel.
Handbókin er eingöngu gefin út á stafrænu formi. Hún verður endurskoðuð og uppfærð þegar reynsla er komin á hana og ábendingar má senda til Markaðsstofu Suðurlands.
Opna Handbók sveitarfélaga um uppbyggingu ferðamannastaða í nýjum glugga
Varða - Merkisstaðir Íslands - heildstæð nálgun áfangastaðastjórnunar
Vörður eru merkisstaðir á Íslandi sem teljast einstakir á lands- eða heimsvísu. Meginaðdráttarafl þeirra eru náttúrufyrirbæri og/eða menningarsögulegar minjar sem mynda sérstætt landslag eða landslagsheildir.Varða er samstarfsverkefni á vegum atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins og umhverfis- og auðlindaráðuneytisins.
Vörður eru vel þekktar og eru hluti af ímynd landsins. Þær eru fjölsóttir áfangastaðir sem ferðamenn sækja allt árið um kring. Við umsjón þeirra er unnið að sjálfbærni á öllum sviðum, umhverfislegri, samfélagslegri og efnahagslegri. Staðirnir þurfa að sýna fram á langtímaskuldbindingu til þess að framfylgja skilgreindum viðmiðum við stjórnun og skipulagningu m.a. hvað varðar hönnun innviða, aðgengi, fræðslu, öryggi, álagsstýringu, stafræna innviði og fleira. Fyrstu áfangastaðirnir sem fóru í ferli til að verða Vörður eru
Þingvallaþjóðgarður, Geysir, Gullfoss og Jökulsárlón.
Í september 2021 voru haldnar vinnustofur um þessa fjóra áfangastaði þar sem franskir ráðgjafar verkefnisins heimsóttu staðina ásamt fulltrúum ráðuneytanna, umsjónaraðilum staðanna og öðrum hagsmunaaðilum. Markmið vinnustofanna var að máta áfangastaðina við hugmyndafræði og viðmið Vörðu og að fá utanaðkomandi álit ráðgjafanna á ástand og þróun staðanna með hliðsjón af reynslunni í Frakklandi (í Grand Sites de France).
Niðurstöður og tillögur ráðgjafanna á vef stjórnarráðsins
Hér má skoða stefnuskjal Vörðu
Handbækur um gerð gönguleiða og hjólaleiða
Markaðsstofa Suðurlands hefur sett fram handbækur um gerð gönguleiða og hjólaleiða, í samstarfi við Ferðamálastofu og SASS. Í þeim má finna verkferla, gátlista, tillögur að greiningum, leiðbeiningar og annað sem þarf að huga að við gerð göngu- og hjólaleiða.
Handbók um gönguleiðir
Handbók um hjólaleiðir
Ýmislegt efni sem getur komið að gagni við undirbúning, skipulag og uppbyggingu áfangastaða
- Ferðamannastaðir frá hugmynd til framkvæmdar - skipulag og leyfisveitingar
- Góðir staðir – uppbygging ferðamannastaða
- Vegrún – Merkingar á ferðamannastöðum og friðlýstum svæðum
- Góðar leiðir – Leiðbeiningar um gerð náttúrustíga
- Handbók um gerð gönguleiða
- Handbók um gerð hjólaleiða
- Menningarstefna í mannvirkjagerð
- Gott aðgengi í ferðaþjónustu
- Skipulag og ferðamál - hugmyndahefti
- Hönnun í norrænni náttúru
- Skilgreining ferðamannaleiða og ferðamannavega - Vegagerðin
- Skiltahandbók Skógræktarinnar
- Náttúruverndarlög - upplýsingarit fyrir sveitarfélög - Umhverfisstofnun
- Almannaréttur - Umhverfisstofnun
- Kortasjá yfir verkefni fjármögnuð af Framkvæmdasjóði og Landsáætlun
- Upplýsingasíða um umsóknir í Framkvæmdasjóð ferðamannastaða.
- Upplýsingasíða um Landsáætlun um innviði